Intensywny rozwój gerontologii to odpowiedź na potrzeby starzejącego się społeczeństwa. Gerontologia skupia się przede wszystkim na psychologicznych i socjologicznych aspektach starzenia, a jej celem jest dążenie do najwyższego komfortu życia społeczeństwa w starości.
Czym jest gerontologia? Główne zadania gerontologii
Gerontologia (grec. geron — starzec/mędrzec i logos — nauka) to dziedzina skoncentrowana na niemedycznych aspektach związanych ze starzeniem się organizmu. To między innymi kwestie bytowe, profilaktyka zdrowia, dobrostan psychiczny, relacje etc.
Gerontologia jest nauką interdyscyplinarną, co oznacza, że porusza wiele zagadnień, między innymi z zakresu demografii, psychologii, socjologii czy genetyki. Dziedzina ta nie ignoruje medycznych skutków starzenia się organizmu, ale analizuje je głównie w kontekście jakości życia Osób starszych.
- Gerontologia to stosunkowo młoda dziedzina nauki. Jej intensywny rozwój przypisuje się zmianom demograficznym.
- Głównym zadaniem gerontologii jest analiza wszystkich aspektów związanych ze starością i starzeniem się organizmu.
- Rozwój gerontologii pozwala na minimalizowanie negatywnych skutków starzenia i podnoszenie komfortu życia.
- Gerontologia walczy ze stygmatyzacją Osób starszych i podnosi świadomość społeczną.
Gerontologia a geriatria
Nauka o starości kojarzy się z inną dyscypliną naukową — geriatrią. Gerontologia i geriatria to jednak dwa różne pojęcia. Podczas gdy gerontologia skupia się przede wszystkim na psychologicznych kwestiach i dokładnej analizie potrzeb Osób starszych, geriatria koncentruje się wyłącznie na profilaktyce zdrowia, diagnozie i leczeniu chorób związanych ze starzeniem się organizmu.
Geriatria także jest dziedziną interdyscyplinarną, czerpiącą między innymi z zakresu kardiologii, neurologii, laryngologii, psychiatrii i okulistyki.
Teorie starzenia się — gerontologia społeczna
Obecnie gerontologia skupia się głównie na społecznych aspektach starzenia i starości. Socjologiczne i psychologiczne teorie starzenia się to próba wyjaśnienia tego procesu. Pierwsze opracowania naukowe na ten temat pojawiły się już na początku XIX wieku, gdy słowo gerontologia pojawiło się w publikacjach I. Miecznikowa — laureata Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny. Od tamtego czasu stworzono mnóstwo teorii opisujących konsekwencje starzenia się, a także typowe zachowania i doświadczenia towarzyszące zmianom.
Jedną z pierwszych teorii starzenia się była teoria wycofania, opublikowana w latach 60 ubiegłego wieku. Opisuje ona proces stopniowego wycofywania się z ról społecznych. Zgodnie z tą koncepcją starość idzie w parze z częściową rezygnacją z życia społecznego. Współcześni psychologowie podkreślają, że wycofanie nie jest uniwersalną cechą starzenia się.
W opozycji do teorii wycofania stoi teoria aktywności, która wskazuje, że osoby aktywne społecznie są bardziej zadowolone ze starości. Zestawienie tych dwóch popularnych założeń pokazuje, że jakość naszego życia w dużej mierze zależy od nas samych. Gerontologia walczy ze szkodliwymi stereotypami, zgodnie z którymi starość oznacza samotność i brak możliwości rozwoju.
Czym zajmuje się lekarz gerontolog?
Gerontolog to specjalista, który w swojej pracy wykorzystuje różne dziedziny, niezbędne do efektywnej współpracy z Osobami starszymi lub zmagającymi się z trudnościami spowodowanymi starzeniem się organizmu.
- Gerontolog wspiera i aktywizuje Osoby starsze, a także doradza im w podejmowaniu działań korzystnych dla zdrowia.
- Zadaniem gerontologa jest psychologiczna opieka nad Seniorami, odpowiadanie na potrzeby ducha, motywowanie, organizowanie czasu wolnego, a także wspieranie w rozwoju i kształceniu.
- Gerontolog nie musi być lekarzem, jednak warunkiem pracy w zawodzie jest ukończenie studiów I stopnia, najlepiej na kierunku związanym z gerontologią.
- Dobry gerontolog to osoba empatyczna, towarzyska, zaangażowana i świadoma problemów, z jakimi zmagają się Osoby starsze. Praca w zawodzie wymaga nieustannego rozwoju i otwartości na nowe doświadczenia.
- Gerontolog może być lekarzem, opiekunem środowiskowym, pracownikiem domu pomocy społecznej, oświaty lub instytucji pozarządowych.
Gerontologia to intensywnie rozwijająca się dziedzina, a zawód gerontologa jest uważany za specjalizację przyszłości. Świadome podejście do procesu starzenia to szansa na aktywną, szczęśliwą i zdrowszą starość.