Jak dbać o pamięć osoby starszej?

Według wyników badania PolSenior2, przeprowadzonego w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020, dla 90% ankietowanych największą wartością jest zdrowie, a dla 70% samodzielność. Tymczasem na zaburzenia otępienne, które są główną przyczyną braku samodzielności Seniorów, skarży się aż 15,8% osób powyżej 60 roku życia. Dlatego tak ważna jest profilaktyka – zarówno dla ciała, jak i umysłu. Jak zapobiegać zanikom pamięci u starszych osób, jakie ćwiczenia umysłowe włączyć do codziennej rutyny, by móc jak najdłużej cieszyć się sprawnością intelektualną? Sprawdź!

Zaburzenia pamięci u osób starszych – przyczyny

Zaburzenia pamięci w wieku senioralnym mogą mieć różny charakter i przebiegać z różnym natężeniem – od drobnych zaburzeń pamięci krótkotrwałej, przez łagodne zaburzenia poznawcze, aż po choroby otępienne (zwane też demencją).

Łagodne formy problemów z pamięcią mogą mieć związek ze zmniejszeniem aktywności intelektualnej po zakończeniu pracy zawodowej. Choć ciało potrzebuje odpoczynku po latach funkcjonowania na najwyższych obrotach w sferze zawodowej i rodzinnej, to intelekt wręcz przeciwnie. Pamięć jest jak mięsień – im częściej ją ćwiczymy, tym staje się silniejsza. Badania naukowe wykazały, że neurogeneza, czyli proces tworzenia się nowych komórek nerwowych – neuronów, trwa przez całe życie. Jednak, by proces ten pobudzić, potrzebny jest wysiłek intelektualny, np. budowanie relacji z bliskimi, poznawanie nowych ludzi, zdobywanie nowych umiejętności, treningi umysłowe.

Duże natężenie zaników pamięci u osób starszych występuje na skutek miażdżycy (kiedyś popularnie nazywanej sklerozą), choroby Alzheimera, mogą one również towarzyszyć cukrzycy.

Jakie są pierwsze objawy zaburzeń pamięci u Seniorów?

• niemożność przypomnienia sobie, co działo się wczoraj, przy dobrej pamięci długotrwałej;
• wielokrotne opowiadanie tej samej anegdoty lub dowcipu – powtarzanie się;
• zapominanie u osób starszych konkretnych słów, problem z płynną wypowiedzią;
• trudności w odnajdywaniu przedmiotów użytku codziennego, np. okularów, kluczy, zegarka;
• trudności w odtworzeniu informacji zasłyszanych od innej osoby lub w przekazach medialnych;
• duże problemy w nabywaniu nowych umiejętności, np. obsługa urządzenia elektronicznego;
  ·zapominanie u osób starszych szczegółów (np. zaleceń lekarza) czy trudności w przypominaniu sobie znanych wcześniej nazw;

Ćwiczenia na pamięć dla osób starszych

Stymulowanie mózgu do regularnego wysiłku zapewni utrzymanie na dłużej jego sprawności oraz elastyczności, czyli otwartości na nowe wyzwania intelektualne. Aspekty, które należy codziennie ćwiczyć w celu poprawy pamięci to:

• zapamiętywanie (np. nowinek zasłyszanych w przekazach medialnych),
• koncentracja (np. czytanie książki przez 0,5h dziennie),
• kreatywność (np. oddawanie się twórczemu hobby, tworzenie potraw według autorskich pomysłów),
• koordynacja (np. proste ćwiczenia fizyczne),
• uważność (np. kontemplowanie przyrody, muzyki itp.).

Warto pamiętać, że ćwiczenia dla osób starszych na pamięć powinny być wszechstronne i urozmaicone jak to tylko możliwe, a także dopasowane do osobistych preferencji. W końcu chodzi o to, by Senior chętnie podejmował aktywności, traktując je raczej jako rozrywkę, a nie przykry obowiązek. Dzięki temu łatwiej będzie zachować regularność i zaangażowanie w wykonywanie ćwiczeń.

Konkretne przykłady ćwiczeń na poprawę pamięci dla osób starszych

1. Ćwiczenia pamięciowe– zapamiętywanie niewielkich porcji tekstu, np. fragmentów wiersza, cytatów z ulubionej książki, listy zakupów, numerów telefonu.
2. Pielęgnowanie relacji z bliskimi, udzielanie się towarzysko. Słuchanie, przetwarzanie informacji, refleksja i formułowanie wypowiedzi – wszystkie wymienione czynności pobudzają kilka obszarów mózgu jednocześnie. Dlatego też spotykanie się z bliskimi i zawieranie nowych znajomości bardzo służy podtrzymaniu sprawności intelektualnej.
3. Liczenie w pamięci – choć kalkulator, jako jedna z funkcji telefonu komórkowego, znajduje się zawsze pod ręką, warto samodzielnie podejmować się drobnych obliczeń, np. wysokość reszty, która należy się za zakupy w piekarni, suma miesięcznych rachunków itp. To dobry sposób na ćwiczenia pamięci dla osób starszych – liczenie w pamięci wspiera koncentrację i zdolności logicznego myślenia.
4. Łamigłówki– rozwiązywanie krzyżówek, sudoku, gra w scruble i inne gry planszowe również pomagają pielęgnować zdolności poznawcze.
5. Czytanie książek – najlepiej, gdy to zajęcie znajdzie się w codziennej rutynie jako sposób nie tylko na poprawę pamięci, ale i poszerzanie horyzontów.
6. Korzystanie z oferty kulturalnej – to wbrew pozorom również dobre ćwiczenie na poprawę pamięci dla osób starszych. Zobaczenie ciekawej sztuki teatralnej, zwiedzenie wystawy lub wysłuchanie koncertu w filharmonii stymuluje mózg do przyswajania i przetwarzania nowych informacji.
7. Przełamywanie rutyny– spontaniczne odstępstwa od przyzwyczajeń w znacznym stopniu stymulują mózg do intensywniejszej pracy i wytwarzania nowych połączeń między neuronami. Warto zatem wrócić ze sklepu inną drogą, ugotować obiad według nowego przepisu, poczytać książkę w kawiarni zamiast w domowym fotelu.
8. Uczenie się – zapamiętywanie codziennie kilku nowych słówek w obcym języku, poznawanie nowego hobby, nauka obsługi urządzenia elektronicznego – to wszystko wspiera utrzymywanie mózgu w dobrej kondycji.
9. Trening mentalny (MTA) – to pakiet ćwiczeń na pamięć dla seniora, który aktywuje do pracy wszystkie obszary mózgu. Stosowany jest nie tylko w profilaktyce, ale i w rehabilitacji – MTA pomaga odzyskać sprawność umysłu utraconą wskutek chorób.  Szeroki wybór przykładowych ćwiczeń MTA można znaleźć w Internecie.

Podsumowanie

Ćwiczenie pamięci u osób starszych powinno stanowić część codziennej rutyny. Za pomocą takich praktyk można ograniczyć problem zaników pamięci, a także poprawić samopoczucie podopiecznego. Dzięki ćwiczeniom umysłowym Seniorzy są aktywni, rozwijają różne umiejętności i czują się młodziej, mają lepszy nastrój, chętniej uczestniczą w życiu towarzyskim i pozytywnie patrzą w przyszłość, są bardziej samodzielni i niezależni. Warto również pamiętać, że w pielęgnacji umysłu ważna jest zbilansowana dieta, oparta o produkty bogate w miedź, cynk, żelazo, witaminę C oraz D, witaminy z grupy B.

Sprawdź ofertę naszego domu opieki na naszej stronie głównej